اصول ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل مهم و حیاتی در فرآیند واردات و صادرات کالا در ایران است.
ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل مهم و حیاتی در فرآیند واردات و صادرات کالا در ایران است. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از مراحل حقوقی، مالی و اجرایی می‌شود که بدون شناخت کافی از آن، ممکن است با چالش‌های جدی مانند تاخیر، جریمه یا حتی ضبط کالا مواجه شوید.
در این مقاله به طور جامع به فرآیند، مدارک لازم، چالش‌ها و نکات کلیدی ترخیص کالا از گمرک ایران می‌پردازیم.
ترخیص کالا از گمرک چیست؟
ترخیص کالا به معنای طی کردن مراحل قانونی برای خروج کالا از انبار گمرک و ورود آن به بازار داخلی یا ارسال آن به مقصد خارجی است. این عملیات با توجه به نوع کالا، قوانین موجود و مقصد نهایی، می‌تواند ساده یا پیچیده باشد.
مراحل ترخیص کالا از گمرک ایران
ترخیص کالا در ایران به صورت کلی شامل مراحل زیر است:
ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت (NTSW):
اولین قدم برای واردات قانونی هر کالا، ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت ایران است. این ثبت شامل مشخصات کالا، کد تعرفه، ارزش کالا، کشور مبدا و سایر اطلاعات فنی می‌باشد.دریافت مجوزهای لازم:
بسته به نوع کالا ممکن است نیاز به دریافت مجوزهای بهداشتی، استاندارد، قرنطینه، انرژی اتمی یا دیگر سازمان‌های ذی‌ربط باشد.اظهار کالا در سامانه گمرک (epl.irica.ir):
پس از ورود کالا به مرز یا بندر، صاحب کالا یا نماینده قانونی (حق‌العمل‌کار یا ترخیص‌کار) باید کالا را در سامانه EPL گمرک ایران اظهار کند.ارزیابی و بررسی اسناد:
کارشناسان گمرک مدارک ارائه‌شده را بررسی و در صورت نیاز کالا را فیزیکی ارزیابی می‌کنند.پرداخت حقوق گمرکی و مالیات‌ها:
پس از ارزیابی، حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض و سایر هزینه‌ها مشخص شده و باید پرداخت شود.اخذ سند ترخیص (پروانه گمرکی):
پس از پرداخت‌ها و تایید نهایی، سند ترخیص کالا صادر شده و کالا قابل خروج از انبار گمرک می‌باشد.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا
مدارک ضروری برای ترخیص کالا شامل موارد زیر است:
کارت بازرگانی معتبر
فاکتور خرید (Invoice)
بارنامه حمل (B/L یا AWB)
پکینگ لیست (Packing List)
ثبت سفارش تایید شده
مجوزهای قانونی مربوط به کالا
قبض انبار و برگه‌های ترانزیت (در صورت وجود)
اظهارنامه گمرکی
نکات مهم در ترخیص کالا از گمرک ایران
دقت در کد تعرفه (HS Code): انتخاب کد تعرفه اشتباه می‌تواند باعث اختلاف در میزان حقوق ورودی، جریمه یا حتی ممنوعیت ترخیص شود.
مشورت با ترخیص‌کار مجرب: به‌ویژه برای واردکنندگان تازه‌کار، همکاری با ترخیص‌کار معتبر می‌تواند بسیاری از ریسک‌ها را کاهش دهد.
توجه به زمان‌بندی: هرگونه تأخیر در ترخیص کالا می‌تواند منجر به افزایش هزینه انبارداری شود.
پیش‌بینی تغییرات نرخ ارز: چون بسیاری از هزینه‌ها بر مبنای نرخ ارز محاسبه می‌شوند، بهتر است نوسانات بازار را در نظر داشته باشید.
چالش‌های متداول در ترخیص کالا
طولانی شدن زمان اخذ مجوزهای قانونی
اختلاف در تعرفه‌گذاری و ارزش‌گذاری کالا
کمبود اسناد یا مشکلات در ثبت سفارش
مشکلات فنی در سامانه‌های گمرکی
قوانین و بخشنامه‌های متغیر و ناپایدار
ترخیص کالا توسط شخص یا شرکت؟
ترخیص کالا می‌تواند توسط شخص صاحب کالا یا نماینده قانونی او انجام شود. معمولاً شرکت‌ها از ترخیص‌کاران رسمی (حق‌العمل‌کاران) استفاده می‌کنند که با قوانین، بخشنامه‌ها و سامانه‌های مرتبط آشنایی کامل دارند و فرآیند را سریع‌تر پیش می‌برند.
سخن پایانی
ترخیص کالا از گمرک ایران یک فرآیند چند مرحله‌ای و نیازمند دقت فراوان است. شناخت درست قوانین، استفاده از ابزارهای دیجیتال گمرکی، بهره‌گیری از مشاوران حرفه‌ای و رعایت رویه‌های قانونی می‌تواند این مسیر را برای شما آسان‌تر کند. اگر برای بار اول قصد ترخیص کالا دارید یا کالای شما از نوع خاص و حساس است، حتماً از خدمات شرکت‌های متخصص و ترخیص‌کاران رسمی بهره بگیرید تا از هرگونه ریسک و ضرر جلوگیری شود.